آللاه‌دان اوزولمییه نه اؤلوم یوخدور.
«کسی(بیماری) که امیدش را از خدا قطع نکرده نمی‌میرد.»
آت آلمامیش آخیر چکیر.
«قبل از اینکه اسب را بخرد آخورش را می‌سازد.»
آتامین اؤلمه گیند‌ن قورخمیرام، قورخیرام عزرائیل قاپیمی تانییا.
«از مرگ پدرم نمی‌ترسم ،ترسم از این است که عزرائیل در خانه‌ام را بشناسد.»
آت آلماغا جاهال یوللا،قیز آلماغا قوجانی.
«جوان را برای خرید اسب بفرست و پیر را برای دختر(عروس).»
آتی آت ایله باغلاسان همرنگ اولماسا هم خوی اولار.
«دو اسب را که یکجا ببندی اگر هم رنگ نشوند هم خوی هم میشوند»
آدامین آغزیندان سؤز آلیر.
«از دهان آدم حرف می‌کشد.»
آج تویوق یاتار یوخودا داری گوره ر.
مرغ گرسنه در خواب ارزن میبیند.
آدون ندی رشید بیرین دئ، بیرین ائشید.
«یکی بگو، یکی بشنو»
آز دانیش ناز دانیش.
«کم گوی و گزیده گوی.»
آصلانین ائر‌کک , دیشی سی اولماز.
«شیر نر و ماده ندارد.»
آغاج بار گتیردیکجه باش اگر.
«درختی که بارش بیشتر باشد بیشتر خم میشود.»
آغاجی ایچیندن قورد یئیه‌ر.
«کرم درخت را از درون می‌خورد.»
آغریمایا‌ن باشا دسمال باغلامازلار.
«به سری که درد نمی‌کند دستمال نمی‌بندند.»
آغرییان دیشی چکرلر.
«دندانی را که درد میکند باید کشید.»
اوغری پیشیک آغاج گورجک قاچار
«گربه دزده چوب ببینه فرار می‌کنه»
ایلان هر یئره اگری گدر، اوز یوواسینا دوز گدر.
مار هر کجا که کج بره ، خونه خودش راست میره.
ا
اوز گوزینده دیرگی گورمور ، اوزگه نین کینده توکو گورور.
تیر را در چشم خود نمی‌بیند ولی مو را در چشم دیگری میبیند.
اوستورانین قاباغیندا سیچماسان ، دئیرلر گوتو یوخدی.
(به علت رعایت نکردن ادب در این ضرب المثل از ترجمه آن معذوریم)فقط جهت اطلاع
اولی دوروپ مرده شیری یویوور.
مرده بلند شده داره مرده‌شور رو غسل میده.
اولن یوخدی قبرنه سیچاسان
هنوز خبری نیست که داری برنامه میریزی.
اول قارداشلیغوی ثابت ائله سورا ارث و میراث ایسته
اول برادریتو ثابت کن بعد ادعای ارث بکن.
اولیه اوز وئرسن ، سیچار کفنین باتیرار
(شامل بند بی ادبی می شود)
ب
باغدا اریک واریدی سلام علیک واریدی، باغدان اریک قورتولدو سلام علیک قورتولدو.
تازمانی که سود میرسد دوست است.
باشیوا داش سالاندا ، اوجا یئردن سال
باغبانین گل وقتی قولاغی ائشیتمز
بورنو یئللی دیر.
«دماغش باد دارد.»
بورنوندان توتسان جانی چیخار.
«اگر دماش را بگیری جانش در می‌آید.»
بو گونون صاباغی دا وار.
«امروز فردایی هم دارد.»
بیر باشی وار مین سئوداسی.
«یک سر دارد و هزار سودا.»
بیرلیک هاردا دیرلیک اوردا.
«یکدلی هرجا که باشد زندگی آنجاست.»
پ
پیشیگه دئدیلر پوخون درمان دی ،سیچدی اوستون باسدیردی.
«به گربه گفتند گهت دواس ، رید ،روش خاک ریخت » (با عرض شرمندگی!!!)
بیچاق وورسان قانی چیخماز.
«چاقو بزنی خونش در نمی‌آید.» (کنایه از عصبانیت)
پوخ پوخدی ، یاشی یا قوروسی.
سروته یه کرباسه
هامیسی بیر بئزین قیراغیدی.
سروته یه کرباسه
ت
تاری یازانی بنده پوزا بیلمه ز.
«سرنوشت را نمی‌شود تغییر داد.»
تولکویه دئدیلر هانی شاهدون دئدی قویروغوم.
«به روباهه گفتن شاهدت کیه؟ گفت: دمبم.»
ج
جان وئره‌ر مال وئرمه ز.
«جانش را بگیر ،ولی مالش را نگیر.»
جوجه نی پاییزدا سایارلار.
جوجه را آخر پاییز می‌شمارند.
جندانین دوعاسی مستجاب اولسا ، گویدن س... یاغار.
اگر دعای جنده مستجاب می شد از آسمان ک... می بارید.
چ
چالما قاپیمی ، چالارلار قاپیوی.
درم را نکوب ، در تو را هم می‌کوبند .( آزارم نده کسی هم ترا آزار خواهد داد)
چوخ گزه‌ن چوخ بیلر.
«جهاندیده بسیار می داند.»
چوخ زمان ، دوران اوکوز ، یاتان اوکوزون باشینا سیچار.
خیلی وقتها گاو ایستاده بر سر گاو نشسته می‌ریند. !!!
ح
حاجی له‌لین آرتیخ بالاسی.
جوجه اضافی لک‌لک .( جوجه‌‌ای که خود لک‌لک از لانه بیرون پرت میکند)
د
دئدی نئجه سن بیر سوز دئییم چاتدایاسان،دئدی نئجه سن آنلامایام پارتدایاسان.
دئدیلر ایش، قیز دئدی اره گئده‌جگم، گلین دئدی آیریلاجاغام، قوجا دئدی اؤله‌جگم، اولدو قیش، نه قیز اره گئتدی، نه گلین آیریلدی، نه ده قوجا اؤلدو ایش ده یئرینده قالدی.
دمیر قاپی نین تخته قاپی یا دا ایشی دؤشر.
«در آهنین هم روزی کارش به درب چوبی می افتد.»
دوشانا دئییر قاچ ، تازی یا دئییر توت.
به خرگوش میگه بدو، به سگ تازی میگه بگیر.
دوه یه دئدیلر بوینون اگریدی ، دئدی هارام دوزدور کی بوینوم اگری اولا.
به شتر گفتند که گردنت کج است ، گفت کجایم صاف است ؟
ده لی دلی نی گورنده ، چوماغین گیزله در.
دیوانه که دیوانه ببیند چماقش را قایم میکند.
دولت دوشانی ارابا ایله توتار
دولت خرگوش را با ارابه میگیرد.
دالی یا قالسان دئیرلر بیج دی ، قاباغا گئچسن دییرلر گیج دی.
دده م منه کور دئدی، هر گلنی وور دئدی.
س
سوزی آت یره صاحبی گوتوره ر.
«حرف را بینداز زمین صاحبش برداره»
سن چوره گی آت سویا ، بالیق بیلمسه ، خالق بیلر
تو تکه نان را در آب بریز اگر ماهی نفهمد ، خدا میفهمد.
ساخلا سامانی ، گلر زامانی
کاه را نگه دار وقت استفاده آن میرسد
ش
شیر گوجالسا ، سیکینین اوستونه کپنک قونار. (دوباره عذر می خوام ولی از سانسور هم خوشم نمیاد!!)
شئر غزل دئیر
چرند میگوید
ق
قورخموش آداما قویون باشی جوت گورونر.
«مار گزیده از ریسمان سیاه و سفید ».
ک
کئچی جان هاییندا، قصاب پیگ آختاریر.
کئچی نین اجلی گلنده باشین چوبانین چوماغینا سورتر.
کیم اوز قاتیقینا تورش دئیر.
هیچکس به ماست خودش ترش نمی‌گه.
کور آلاهدان نه ایستر ، ایکی گوز بیری اگری بیری دوز.
کور از خدا چی میخواد دوتا چشم یکی کج یک سالم.
کور کورا دیر زیت گوزوه.
کور به کور میگوید بگوزم به چشت.
کور توتدوغون براخماز
کور چیزی رو که گرفت رها نمیکنه
گ
گئجه شهره گئدن چوخ اولار ، قیشدا بوستان اکن.
شب کسی که میگوید به شهر می‌روم زیاد است ، زمستان کسی که میگوید جالیز خواهم کاشت .
گئجه اودونا گئدن چوخ اولار.
گولمه قونشووا ، گلر باشیوا
به همسایه نخند ، سر خودت هم میاد.
ل
لپه نی دئمه دویونو ده، دونه نی دئمه بویونو ده.
لپه را نگو برنجو بگو،دیروزو نگو امروزو بگو(داشتم داشتم حساب نیست دارم دارم حساب است)
ن
نسیه موقوف حتی سنه ده.
نسیه حتی برای تو ممنوع.
ی
یئر برک اولاندا ، اوکوز اوکوزدن گوره ر.
وقتی زمین که سفت است، یک گاو فکر میکند تقصیر گاو دیگر است .
یوقورت توکولسه یئری قالار ، آیران توکولسه نه یی قالار؟
اگر ماست بریزد جایش میماند،اگر دوغ بریزد چه چیزی از آن میماند؟
یامان گونون عمرو آز اولار.
عمر روز سخت کم است(پایان شب سیاه سپید است)
یاخشی دوست یامان گونده بللنر.
دوست خوب در زمان سختی معلوم میشود(دوست آنست که گیرد دست دوست در پریشانحالی و درماندگی)
.png)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)